----------------------------------
Jaki rower kupić?
----------------------------------

Ten artykuł kieruję do ludzi którzy chcą zacząć swoją przygodę z rowerem jak również to tych z was którzy mają już jakiś rower ale chcą kupić BMXa odpowiedniego do wykonywania tricków, jazdy wyczynowej po mieście i po skateparku.
Postaram się pisać bez używania słów niezrozumiałych dla laika. Trzeba wziąć pod uwagę to że nie każdy kto kupuje nowy rower będzie od razu znał wszystkie pojęcia.

Przygotowując się do tego pisania tego tekstu zauważyłem pewną rzecz. Wpisując na google frazę „jaki bmx kupić” znajdziecie sporo dyskusji na różnych forach gdzie „znawcy tematu” informują niewiele wiedzące dzieciaki (i jeszcze mniej wiedzących rodziców) że za parę stówek kupią dziecku bardzo dobry BMX... Na szczęście pierwszym linkiem na googlach jest link do tej strony.
Tak więc skorzystam z okazji i zaapeluje do rodziców:

KOCHANI RODZICE :) Niestety rower BMX za „parę stówek” jest tylko zwykłym rowerem który w budowie jedynie przypomina rowery którymi jeździ się na skateparku. Niech wam palma do głowy nie strzeli i nie kupujcie dziecku takiego roweru do jazdy na skateparku! Narazicie tylko dziecko na kontuzje. Tanie rowery BMX są zbyt ciężkie i nieprzystosowane bo jazdy wyczynowej. Nadają się tylko do spokojnej jazdy!

Przejdźmy do dalszej części artykułu :)

Zalecam przeczytanie tego tekstu osobom które planują kupić fabrycznie nowy rower i będą miały do dyspozycji od 1000 do 1600, maksymalnie 2000zł. Na takich rowerach będę się skupiał.

Rozumiem że dla wielu osób kwota rzędu 1000zł za rower to bardzo dużo. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z tego że BMX to nie jest tani sport. Rowery BMX są drogie z racji tego że są przystosowane do bardzo trudnych warunków eksploatacji. Żeby rowerem dało się wykonywać tricki musi on spełniać kilka podstawowych wymogów dotyczących wagi i budowy (więcej poniżej). Niestety nie ma co oczekiwać że na rowerze za 400zł da się bez problemu wykonać to samo co na rowerze za 1000zł. Owszem, jak ktoś jest bardzo zdeterminowany to nauczy się i 360 (wyskok i obrót o 360 stopni) na rowerze który waży 17kg. Trzeba by do tego niesamowitej ilości czasu, treningu i samozaparcia.

Polecam także zastanowienie się nad kupnem dobrego używanego roweru. Bez problemu można znaleźć na tym forum i na serwisach aukcyjnych bardzo porządne rowery nawet za połowę ceny nowego.
Jeżeli planujesz zakup używanego roweru to także polecam Tobie przeczytanie dalszej części tekstu.

Nie mam zamiaru w tym artykule polemizować które firmy robią wytrzymalsze ramy czy które mają lepszą geometrię do konkretnych zastosowań itp. Kieruję ten tekst do początkujących, którzy nie wiedzą jeszcze jak chcą jeździć i niekoniecznie chcą wydawać parę tysięcy złotych na zarąbisty rower. Nie każdy tyle kasy może na rower przeznaczyć i nie każdy wie na pewno że ten sport mu się spodoba na tyle żeby inwestować w niego duże pieniądze.

To tyle tytułem wstępu.

----------------------------------
Jaki powinien być dobry BMX? - ogólnie
----------------------------------

Powiedzmy sobie wprost że mówimy tutaj o jeździe wyczynowej i nauce tricków. To znaczy że szukamy roweru odpowiedniego do takiego zastosowania. Nie każdy rower na którego pudełku napisane jest BMX do takiej jazdy się nadaje.

Przede wszystkim dobry bmx musi spełnić kilka podstawowych cech:

• - musi być lekki – na ciężkim rowerze trudno jest podskoczyć, obrócić go, trudniej utrzymać na jednym kole, ogólnie trudniej jest nim manewrować
  
• - musi być wytrzymały – wytrzymałe to znaczy że elementy mechaniczne (nie mylić z samą ramą) muszą być wytrzymałe i pozwalać na duże przeciążenia bez szybkiego zużywania się
  
• - muszą być zachowane odpowiednie standardy – części w bmx, tak jak w każdym rowerze zużywają się. Jest to tym bardziej normalne że takich rowerów używa się w znacznie bardziej „zabójczy” dla roweru sposób :) Zużyte części trzeba wymieniać a jeśli chcemy wymieniać na lepsze części musimy mieć rower przystosowany do dobrych standardów.

----------------------------------
Jaki powinien być dobry BMX? - dokładniej
----------------------------------

Waga

Osobiście nie wsiadłbym na rower cięższy niż 12kg. Oczywiście każdy ma swoje upodobania.


Pozbywając się niepotrzebnych rzeczy z roweru można czasami zaoszczędzić kilogram czy nawet półtora wagi. Dla kogoś kto nie jeździł na lekkim rowerze wydaje się to niewiele ale uwierzcie że każdy kilogram naprawdę czuć.

Oglądając rower który chcecie kupić zawsze patrzcie na jego wagę jednocześnie przyglądając się co wchodzi w skład roweru. Jeśli rower waży 12.9 kg z dwoma pegami, obydwoma hamulcami i sztycą to po usunięciu tych elementów będzie ważył około 12kg czyli już trochę lepiej.

Ogólnie najcięższymi elementami roweru są: rama, widelec i korby razem z ośką.

Odpowiednia stal

Rzeczą która w największym stopniu wpływa na wagę jest zastosowany stop metalu użyty do wykonania tych elementów które wymieniłem w poprzednim akapicie.
Głównie spotykane są dwa stopy:

• 
  
• - hi-ten - „stal o wysokiej wytrzymałości” czyli z grubsza to samo co stal narzędziowa – bardzo ciężka i bardzo wytrzymała.
  
• - cr-mo - „chromo-molbiden” opisywana też jako „chromoly” - jest to specjalny stop stali tak samo wytrzymały jak hi-ten ale dużo lżejszy.

Rzeczą oczywistą jest że im więcej rower ma części z cr-mo tym będzie lżejszy.
Tak więc kupując rower zawsze uważnie patrzcie na to z czego zbudowana jest rama, widelec, korby i cała reszta. Raczej w tej kolejności w której je wymieniłem.

Rowery od około 1300zł są zbudowane zazwyczaj w całości z cr-mo.
Tańsze rowery są częściowo z cr-mo. Zazwyczaj takie rowery mieszczą się w przedziale 1000-1400zł.
„Częściowo” to znaczy że z cr-mo jest na przykład dolna rura ramy, widelec i korby. W zależności od tego które części są z cr-mo czasami warto jest taki rower kupić a czasami nie.

Zwróćcie uwagę że niektóre rowery „częściowo cr-mo” ważą 12kg, a inne 14kg czy nawet więcej.
Jest tak dlatego że w wielu tanich, słabych rowerach dodaje się jedną lub dwie części cr-mo jednocześnie stosując niepotrzebnie grube i ciężkie pozostałe elementy. Nazwę „cr-mo” stosuje się w takich modelach jako slogan marketingowy. Takich rowerów trzeba się wystrzegać.

UWAGA!!!
Wszystkie tanie rowery są zbudowane 100% ze stali hi-ten i takich rowerów nie polecam kupować do nauki tricków.
Rowery 100% hi-ten są cholernie ciężkie, przez co po prostu trzymają się gleby jak przyklejone.
Ich waga odbiera całą przyjemność z jazdy i wykonywania tricków.
NIE DAJCIE SIĘ NABIERAĆ SPRZEDAWCOM którzy reklamują swoje rowery jako „najlepsze”.
Najpierw dowiedzcie się czegoś o bmxach, z tego artykułu albo z wielu innych dostępnych w internecie.

Moim zdaniem rower „częściowo cr-mo” powinien mieć wagę w granicach 12-13kg. Takie rowery można znaleźć w ofertach wielu firmy i są to często „uproszczone” wersje wyższych modeli.

Bardzo łatwo można porównać to na trzech modelach firmy Premium – modele Duo, Solo i Solo S.
Z zewnątrz, na takich obrazkach, te modele są niemal identyczne. Jednak jeśli przyjrzymy się opisom wyraźnie widać skąd bierze się różnica w cenie



W innych markach także łatwo znajdziemy taką zależność.

Nie sugerujcie się tym że podałem przykład marki Premium. Owszem w ofercie tej marki jest kilka rowerów o których można powiedzieć że są niedrogie i dobre ale takie rowery znajdziecie także w ofertach innych, dobrych, bmxowych marek takich jak np. WTP, DK, Haro, Eastern, Kink i innych.

Proszę także kolegów z forum żeby nie komentowali tego że wymieniłem te a nie inne marki.
O markach powiedziano już wiele i każdy ma swoje zdanie o każdej z nich. Nie ma sensu tego w kółko wałkować. W tym artykule skupiam się na tym z jakich części rower jest zbudowany a nie jakiej jest marki. Zauważcie też że nie wymieniłem paru znanych marek których rowery są „bardzo dobre i bardzo drogie” tylko wymieniłem te które mają w swojej ofercie „dobre i tanie” rowery.
Zresztą to jest temat do osobnej dyskusji i proszę mi tu nie zaczynać kłótni na ten temat ;-P

Odpowiednio mocne elementy zużywalne

W powyższej tabelce można też zauważyć zależność że droższy rower ma wszystkie łożyska „maszynowe” natomiast najtańszy ma wszystkie łożyska „kulkowe”.

Czym różnią się takie łożyska?

Łożyska kulkowe są to takie łożyska jak stosowane w zwykłych rowerach czyli składają się z miski, kulek, wianka i konusa. Takie łożyska nie należą do wytrzymałych i po prostu będą się dosyć szybko się używały.

Łożyskiem które zużywa się najszybciej jest łożysko supportu, potem łożysko tylne i na końcu przednie (dlatego na przykład środkowy model z tabelki ma tylne maszynowe a przednie kulkowe).

Łożyska maszynowe są to takie łożyska jakie spotyka się na przykład w samochodach, czy innych maszynach w których łożyska muszą wytrzymywać duże przeciążenia. Takie łożyska mają zbitą budowę, wolniej się zabrudzają, wolniej łapią luzy i oczywiście wolniej się zużywają.
Niestety są tez droższe dlatego rowery wyposażone w łożyska maszynowe są droższe od tych z łożyskami kulkowymi.


Odpowiednie standardy

Każdy chyba zgodzi się ze mną że te rzeczy są absolutnie wymagane:

• 
  
• - korba typu 3pc - to znaczy korba trzyczęściowa (2 korby i ośka).
  (w odróżnieniu od korby jednoczęściowej, łatwo poznać ją po tym że korby nie są przykręcane z obu stron)
  
• - stery zintegrowane – to po prostu sposób budowy „mostka” czyli miejsca gdzie spotyka się rama, widelec i kierownica (mówiąc prostym językiem :) ). W specyfikacji opisane także jako „integrated”, „integrated headset”
  
• - hamulce typu u-brake – poszukajcie w google, nie wiem jak jednym zdaniem opisać ich wygląd :)
  tylna ośka o grubości 14mm

Plusem dla roweru jest gdy posiada on:

• 
  
• - driver i mały sprocket – mówiąc prościej poznasz to po tym że rower ma przy tylnym kole malutką zębatkę i niedużą tarczę. Zwykle jest to 9 zębów na zębatce z tyłu i 25 zębów na tarczy.
  
• - dobre felgi – felgi bmxowe powinny posiadać tzw. komory - dwie, trzy lub więcej. Jeżeli jest to zwykła felga to raczej długo Ci nie posłuży
  
• - mocowanie siodła typu „pivotal” - przydatne ale można się bez tego obejść. Takie mocowanie dużo lepiej trzyma siodło przez co nie odchyla się one na przód-tył ani nie kręci na boki.
  
• - dobre pedały – niestety wiele niedrogich seryjnych rowerów posiada pedały który po tygodniu jazdy nadają się już tylko do wyrzucenia. Dobrze jest jeśli rower posiada lekkie aluminiowe platformy albo dobre pedały plastikowe np. firmy oddysey albo animal (recenzje pedałów znajdziecie bez problemu na forum). Pedały można zawsze dokupić, dobre plastikowe pedały to koszt około 50zł.

Elementy które dla wielu są zbędne:

• 
  
• - rotor – pierścień na mostku z odchodzącymi od niego dwoma linkami – umożliwia okręcanie kierownicy dookoła kierownicy bez problemu z zawijającą się linką. Kierownicę można okręcić raz nawet bez rotora, więc ten element wcale nie jest taki ważny.
  
• - pegi – wszystkie 4 mało kto wykorzystuje, innym wystarczają 2, wielu ludzi jeździ bez pegów. Nie zaszkodzi mieć ale nie powinny decydować o wyborze roweru
  
• - hamulce – mało kto jeździ z przednim,wielu nie ma ich wcale. Tylny większości ludzi wystarcza. Przy wyborze roweru nie zwracaj raczej uwagi na brak przedniego hamulca.

Pozostałe standardy

Rodzaj supportu

Ramy rowerów BMX posiadają specjalne mocowanie na łożyska supportu (support to łożyska i ośka do której przyczepione są korby i pedały, w dolnej części roweru).
W użyciu są trzy główne standardy: midBB, usaBB i spanish.
Najpopularniejszym standardem jest midBB i taki standard polecam. Najłatwiej znaleźć do niego części co ma znaczenie przy wymianie zużytych części jak również jeśli chcemy wymienić support na maszynowy.
Supporty typu usaBB są dużo większe i przez to cięższe. Części są dosyć łatwo dostępne, można też znaleźć specjalne adaptery ze standardu usaBB do midBB.
Supporty typu spanish są trochę mniejsze od midBB, nieco lżejsze, jest to dobry standard ale w sklepach jest mniejszy wybór części do niego.

Polecam standard midBB lub spanish. Nie polecam usaBB ze względu na wagę (po za tym to przestarzały standard).

Wielkość kierownicy

W większości nowych rowerów standardowa kierownica ma wysokość od około 7 do około 8 cali. Spotykane są różne szerokości pomiędzy 20 a 29 cali. Każdy ma swoje upodobania co do wielkości kierownicy, są różne zdania co do tego który standard jest lepszy.
W dużym uproszczeniu można powiedzieć że na szerokiej i wysokiej kierownicy (np. 8'' na 29'') ma się większą „stabilność” i łatwiej utrzymać równowagę, natomiast na mniejszych i węższych kierownicach ma się większą zwrotność.
Osobiście zaczynałem od kierownicy 7'' na 24'' ale w następnym rowerze kupiłem 8'' na 27''. Na początku trudno mi się było przyzwyczaić ale po paru dniach uznałem że nie zamienię jej już nigdy na mniejszą :) Tak więc kierownica to kwestia gustu. Myślę jednak że na start warto polecić większą kierownicę typu 8x27'' lub 8x29''. Zawsze można ją przecież trochę przyciąć bo bokach :)

Parę słów o tanich rowerach na zakończenie

Na pewno cześć z was którzy czytacie ten tutorial ma teraz pewien dylemat – otóż skąd wziąć około tysiąca złotych na rower skoro rodzice nie chcą nawet słyszeć o kwocie większej niż 400zł czy podobnej? Otóż nie załamujcie się.
Szukajcie na forum w dziale „sprzedam” i na serwisach aukcyjnych. Często ludzi sprzedają tam za 600-800zł bmxy znanych firmy o bardzo porządnych parametrach.
Dajcie do przeczytania ten tutorial rodzicom, może to w czymś pomoże :) i dozbierajcie na porządną używkę.
Na początek może to być rower który wazy więcej niż 12kg czy 13kg, po jakimś czasie najwyżej dozbieracie na porządną, lekką ramę i widelec żeby obniżyć wagę roweru.
Najważniejsze jest żebyście nie kupowali syfu jakim są np. marki GTIX, większość tanich rowerów Moongose i wiele wiele innych, nikomu nieznanych marek. W takich rowerach nie ma opcji „dokupić lepszą ramę” bo po jednym sezonie intensywnej jazdy będziecie musieli wymienić pół roweru a nie samą ramę.

Jeżeli już naprawdę nie ma się innej opcji lepiej kupić rower znanej marki ale zwykły ciężki hi-ten. Kupując, nawet tani rower, dobrej marki macie większą pewność że:
- łożyska są porządnej jakości
- mostek dobrze trzyma kierownicę
- rama ma dobrze dobraną geometrię
Wiele marek ma takie rowery w swojej ofercie. A potem stopniowo kupować lżejsze komponenty.

Jeżeli macie niedużo pieniędzy do dyspozycji, poszukajcie używanych, wklejcie linki na forum i zapytajcie o opinię. Tylko robiąc to wyraźnie zaznaczcie że nie macie większej ilości pieniędzy.
Oczywiście połowa odpowiedzi to będzie „dozbieraj i kup coś innego” :) ale na pewno otrzymacie tez odpowiedź który ze wskazanych rowerów będzie lepszy.


-------------
Poniższy artykuł napisałem zgodnie z wiedzą którą posiadam. Oczywicie nie jest ona do końca pełna więc jeżeli macie jakieś konstruktywne uwagi to proszę zgłaszać.